De schietwilg is een boomvormige wilg en kan zeer snel groeien tot een maximale hoogte van 30 meter. Komt vaak voor als knotwilg waardoor de stam relatief laag blijft.

De takken zijn staande en zijn schuin omhoog gericht waardoor de vorm veelal ovaal is.

De schors is sterk gegroefd en heeft een grijsachtige kleur.

De bladeren zijn overstaand, lancetvormig en zijn meer dan 3 maal zo lang als breed waarbij de maximale breedte 1.5 cm is en maximale lengte 5-9 cm. De grootste bladbreedte bevindt zich in het midden van het blad. Ze zijn tamelijk regelmatig en fijn gezaagd.

Zowel boven- als onderzijde zijn aanvankelijk sterk bedekt met platliggende zilvergrijze beharing. Deze beharing is blijvend aan de onderzijde, maar kan verdwijnen aan de bovenzijde. Een toegespitste top. Bladeren van kort- of langloten kunnen sterk verschillen. De langloten kunnen abnormaal groot en kaal zijn (niet bruikbaar voor determinatie). Steunblaadjes zijn niet volledig ontwikkeld en vallen spoedig af.

Twijgen zijn in de juveniele fase behaard en hebben een bruin-gele of rode kleur. Ze breken niet gemakkelijk af. Kenmerkend aan de knoppen is dat ze maar één knopschub hebben.

De schietwilg bloeit in april en mei, de boomvormige wilgen bloeien doorgaans later dan de struikvormige wilgen. De bloemen staan dicht op elkaar en zijn naakt (i.e. geen kelk of kroon). Ze hebben wel honingklieren en een schutblad. Zijn tweehuizig. Bloeiwijzen zijn katjes die tegelijk met de bladeren verschijnen (dus later dan boswilg)

Doosvrucht met talrijke zaden die met de wind verspreid worden (anemochorie). Verspreiding door de wind wordt bevorderd door de aanwezigheid van een haarkuif.

Veel voorkomend langs wegen, weilanden en waterkanten. Is goed bestand tegen tijdelijke hoge waterstand en kan goed gedijen op vochtige tot natte bodems, op zonnige tot halfbeschaduwde plaatsen, matig voedselrijke tot voedselrijke grond.

Komt in heel Europa en West-Azië voor, behalve in het hoge Noorden. Is zeer algemeen in België en Nederland.

Watermerkziekte: veroorzaakt door de bacterie Brenneria salicis. De bacterie veroorzaakt een verstopping van de houtvaten. Door watermerkziekte aangetaste bomen vertonen verwelking, kruinverkleuring en verdroging van de bladeren en vervolgens afsterven. Hierdoor ontstaan bossige vormen van waterloten.

Het is een lichtboomsoort die langs waterkanten vaak in combinatie met populierspeciës voorkomt. Heeft een zeer goede resprouting capacity (waarvan dan ook vaak het gebruik als knotboom). Groeit zeer snel wat hem dan ook een pionier soort maakt. Produceert zeer goed strooisel

Schietwilgen worden vaak ingezet als windbreker en gebruikt voor drainage langsheen akkers. In de bast zit er salicylzuur dat een grondstof voor aspirine is. De schietwilg bevat salicine en looizuur en heeft hierdoor een koortswerende, pijnstillende, zuiverende werking, helpt tegen nervositeit en reumatische aandoeningen.

De bast kan gebruikt worden in de synthese van touw. Sinds de opkomst van KOH (KorteOmloopHout) worden wilgen ook gebruikt voor biomassa doeleinden gezien hun hoge resprouting capacity en snelle groei.

Het knotten van wilgen is een hels karwei. De spreuk ‘aan hout kan je je driemaal verwarmen’ klopt hier wel degelijk. Je hebt de eigenlijke snoei, het stapelen, en uiteindelijk het verbranden in uw haard of kachel. Hulp nodig met het onderhoud van uw knotwilgen? Aarzel dan zeker niet om Tuinen Michiel te contacteren (link: http://www.tuinenmichiel.be/knotwilgen.html) voor enerzijds ondersteuning en informatie alsook eventuele uitvoering van het onderhoud!